Wirus, wariant, szczep

Lekcja do pobrania
Scenariusz edukacyjny
Prezentacja multimedialna
Quiz
Mutacje
Wprowadzenie

Scenariusz “Wirus, wariant, szczep” powstał w odpowiedzi na rozpowszechniane, głównie za pomocą mediów społecznościowych, błędne/mylne informacje o wirusach, a zwłaszcza wywołującym chorobę COVID-19, wirusie SARS-CoV-2. Ponieważ podstawę edukacji stanowią fakty naukowe, a nie przekonania o nich, podczas lekcji uczniowie przypomną sobie i utrwalą najważniejsze informacje o wirusach. Dzięki temu będą gotowi na zdobycie nowych wiadomości, niezbędnych do odpowiedzi na pytanie, dlaczego ważne jest badanie sekwencji RNA wirusa w kontekście rozwoju pandemii.
Realizując scenariusz, nauczyciel i uczniowie korzystają z e-usługi Interaktywna mapa rozwoju COVID-19, która ma na celu dostarczenie interaktywnych wizualizacji danych o pochodzeniu i rozprzestrzenianiu się wirusa SARS-CoV-2.

Cele edukacyjne

Uczeń:

  • definiuje pojęcia: wariant, szczep;
  • rozpoznaje na schemacie elementy budowy wirusa;
  • omawia rozprzestrzenianie się wirusa SARS-CoV-2;
  • prezentuje publicznie efekty swojej pracy;
  • przekazuje prawidłowo informację zwrotną.

Czego potrzebujesz

  • scenariusz lekcji,
  • komputer/tablet z dostępem do Internetu,
  • e-usługa Interaktywna mapa rozwoju COVID-19,
  • prezentacja multimedialna.

Podstawa programowa

Wymagania ogólne

  • wykazuje, że różnorodność biologiczna jest wynikiem procesów ewolucyjnych, posługuje się podstawową terminologią biologiczną, interpretuje informacje i wyjaśnia zależności przyczynowo-skutkowe między zjawiskami, formułuje wnioski.

Wymagania szczegółowe

  • uczeń wyjaśnia istotę procesu ewolucji organizmów i przedstawia źródła wiedzy o jej przebiegu –  E2-PODST-BIOL-2.0-VI.1

Plan lekcji

  1. Nawiąż do tematu lekcji. Poproś uczniów o wymienienie znanych im wirusów.
  2. Przedstaw uczniom cel lekcji, zadaj pytanie kluczowe, na które podczas lekcji uczniowie będą poszukiwać odpowiedzi: Dlaczego ważne jest badanie materiału genetycznego wirusa?
  3. Wyświetl schemat budowy wirusa grypy. Poproś uczniów o nazwanie elementów oznaczonych a-d na schemacie (a – białka powierzchniowe , b – osłonka zewnętrzna, c – białkowy płaszcz, d – materiał genetyczny).
  4. Wyświetl schemat budowy wirusa SARS-CoV-2. Zapytaj uczniów o podobieństwa w budowie wirusa SARS-CoV-2 do wirusa grypy.

Rozprzestrzenianie się wirusa SARS-CoV-2

  1. Omów sposób przedostania się wirusa SARS-CoV-2 do organizmu człowieka z uwzględnieniem roli białka kolca (białka S).
  2. Zapytaj uczniów o to, który element budowy wirusa odgrywa kluczową rolę w rozprzestrzenianiu się infekcji.


Mutacje na przykładzie wirusa SARS-CoV-2

  1. Na przykładzie schematu omów pojęcia: sekwencja, mutacja.
  2. Poproś uczniów o wykonanie ćwiczenia “Mutacje”.
  3. Wyjaśnij uczniom, że w  trakcie postępu pandemii i infekowania kolejnych osób, SARS-CoV-2 tak jak i inne wirusy ciągle się zmienia (ewoluuje), a w jego materiale genetycznym (cząsteczcei RNA) pojawiają się liczne mutacje. 
  4. Uruchom e-usługę Interaktywna mapa rozwoju COVID-19, wyświetl drzewo filogenetyczne, postępując zgodnie z instrukcją nr 1. Wyjaśnij, w jaki sposób zobrazowano tempo zmian wirusa w czasie.

     

Wariant czy szczep?

  1. Na przykładzie schematu wyjaśnij czym różni się wariant wirusa od szczepu.
  2. Uruchom e-usługę Interaktywna mapa rozwoju COVID-19, postępuj zgodnie z instrukcją nr 2.

Podsumowanie

  1. Poproś uczniów o odpowiedź na pytanie: Dlaczego ważne jest badanie sekwencji RNA wirusa?
  2. Przeprowadź quiz.

     

Refleksja

  1. Zapytaj uczniów o wrażenia z lekcji.

     

Opcjonalnie

  1. Poproś uczniów o przygotowanie trójwymiarowego modelu budowy wirusa SARS-CoV-2.