Baza wiedzy

Informacje na temat Szczepionek przeciwko COVID-19

Do Polski w ramach dobrowolnego programu szczepień trafiły już pierwsze szczepionki przeciw COVID-19. Ogółem są to 4 preparaty produkowanych przez różne firmy farmaceutyczne. Szczepionki dostępne w Polsce wykorzystują technologie oparte na mRNA i wektorach wirusowych.

Szczepionki mRNA

Szczepionki wektorowe

W Polsce są przeprowadzane ostatnie testy, aby ruszyła produkcja szczepionki podjednostkowej

Inne szczepionki przeciw COVID-19 dostępne na świecie

Szczepionka wektorowa

Szczepionki inaktywowane

Tutaj opis obrazka

Szczepionki na bazie RNA przeciw COVID-19 składają się z fragmentu informacyjnego kwasu rybonukleinowego (mRNA) wirusa SARS-CoV-2, który uległ modyfikacji chemicznej. mRNA jest niezbędne do produkcji białka szczytowego (kolca), ang. Spike, S wirusa SARS-CoV-2. Szczepionki mRNA są zamknięte w nanocząstki lipidowe (kapsułki). Kapsułki pełnią funkcję ochronną oraz funkcję transportową pomagając przeniknąć mRNA do komórek ludzkich, gdzie następuje produkcja białka S. Natomiast, podczas produkcji klasycznych szczepionek (np. szczepionka MMR) trzeba wyhodować w dużej ilości wirusy, które są następnie inaktywowane lub atenuowane (osłabiona jest ich zjadliwości). Z tego powodu cały proces jest dużo bardziej czasochłonny w porównaniu do produkcji szczepionek na bazie RNA przeciw COVID-19.

⦁  Poprzez infolinię – 989
⦁  W punkcie szczepień: (Pełna lista)
⦁  Przez Rejestrację na pacjent.gov.pl

Wykaz punktów pobrań materiału do diagnostyki zakażeń SARS-CoV-2 w Wielkopolsce:

http://nfz-poznan.pl/page.php/1/0/show/15939

Informacje na temat diagnostyki zakażeń SARS-CoV-2

W powszechnym użyciu funkcjonują trzy podstawowe rodzaje testów na koronawirusa:

  • test genetyczny – wykonywany metodą RT-PCR wykrywa obecność materiału genetycznego wirusa w wymazie z nosogardzieli, najczulszy, ale też najczęściej czasochłonny i wymagający zaawansowanej aparatury analitycznej
  • test antygenowy – przeprowadzany metodą immunochromatograficzną lub immunochemiczną, wykrywa obecność białek wirusa w wymazie z nosogardzieli; szybki, najbardziej wiarygodny w pierwszych 5-7 dniach od wystąpienia objawów wskazujących na COVID-19
  • test serologiczny – przeprowadzany metodą immunochemiczną, wykrywa przeciwciała  wytwarzane przez organizm człowieka po kontakcie z SARS-CoV-2, przeprowadzany na próbce krwi żylnej; potwierdza przebyte zakażenie, ale nie jest podstawą jego diagnozy.
 
Więcej informacji na temat działania testów na koronawirusa poniżej:
 

Test genetyczny na obecność koronawirusa SARS-CoV-2 obejmuje trzy główne etapy:

  • Pobranie wymazu od pacjenta
  • Izolacja materiału genetycznego
  • Reakcja qRT-PCR

Szczegółowy opis kolejnych etapów i związanych z tym procedur w materiale poniżej:

Test różnicujący COVID-19 i grypę, MediPAN-COVID+Flu został stworzony przez poznańskich naukowców z Instytutu Chemii Bioorganicznej Polskiej Akademii Nauk (ICHB PAN) we współpracy z firmami Polpharma, Medicofarma i Future Synthesis. Test MediPAN-COVID+Flu był konsultowany z ekspertami z Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego Państwowego Zakładu Higieny (NIZP-PZH) na każdym etapie tworzenia. MediPAN-COVID+Flu jest bardzo szybkim i wiarygodnym narzędziem, pozwalającym na odróżnienie, czy badany pacjent jest zakażony wirusem SARS-CoV-2, czy wirusem grypy i pozwala na wykrywanie obu wirusów niezależnie od ich wariantów. Pomimo pojawiających się mutacji test jest w stanie wykryć wirusa grypy A i B, grypę pandemiczną, ale, co bardzo ważne, także różne warianty genetyczne wirusa SARS-CoV-2, w tym opisany w ostatnich dniach wariant VUI‑202012/01 znany jako mutacja angielska. Twórcy MediPAN-COVID+Flu wyprodukowali unikalną platformę do elastycznego projektowania i syntezy składników testu, co pozwala na ich szybkie dopasowywanie do mogących pojawić się w przyszłości kolejnych mutacji wirusów. Elastyczność składników testu i zachowanie jego czułości niezależnie od nowych wariantów wirusów sprawia, że MediPAN-COVID+Flu jest obecnie najlepszym rozwiązaniem do jednoczesnej diagnostyki COVID-19 i grypy na rynku.

MediPAN-COVID+Flu jest zintegrowanym testem genetycznym, który wykrywa dwa wirusowe geny SARS-CoV-2, grypę A i B w jednej reakcji. Utrzymuje wysoką wiarygodność reakcji wykrywających wirusy (>99%) i został tak zaprojektowany, aby omijać miejsca w wirusie, gdzie dochodzi do największej liczby mutacji. Test MediPAN-COVID+Flu jest nakierowany na powiększające się zagrożenie epidemiczne i powstawanie nowych mutacji wirusa SARS-CoV-2 oraz pojawiających się coraz częściej współistniejących infekcji COVID-19 i grypy.

Prototyp testu został stworzony przez naukowców ICHB PAN przy aktywnym wsparciu partnerów gospodarczych oraz NIZP PZH. Naukowcy NIZP PZH wspierali rozwój testu w zakresie opracowania założeń rozwoju na każdym jego etapie. Polpharma, jako doświadczony partner biznesowy wzmacniała proces naukowy na każdym etapie rozwoju testu, natomiast Medicofarma zapewniła produkcję MediPAN-COVID+Flu, we współpracy z poznańską biotechnologiczną firmą FutureSynthesis, która jest producentem kluczowych komponentów testu.

Informacje na temat COVID-19

COVID-19 (z ang. COronaVIrus Disease 2019) – ostra choroba zakaźna układu oddechowego wywołana zakażeniem wirusa SARS-CoV-2.

Serwis Polskiej Akademii Nauk – Zespół ds. COVID-19 przy Prezesie PAN rozprawia się z mitami dotyczącymi pandemii i przygotowuje odpowiedzi na rodzące się wątpliwości dot. m.in. tego, dlaczego ważne jest noszenie maseczek, czy ozdrowieńcy mogą ponownie zarazić się SARS-CoV-2 i czy grupa krwi ma znaczenie dla przebiegu COVID-19? Pełna lista pytań dostępna na stronach PAN. Zespół opracował też dokument „Zrozumieć COVID-19”, w którym w przystępny sposób podsumowano aktualny stan wiedzy na temat SARS-CoV-2 i opisano przebieg epidemii COVID-19 w Polsce od marca do września 2020 r. Zachęcamy również do zapoznania się z pozostałymi publikacjami Zespołu.

Serwis Rzeczypospolitej Polskiej – źródło informacji na temat aktualnych zasad i ograniczeń związanych z pandemią oraz wytyczne dotyczące edukacji. Zachęcamy również do zapoznania się z materiałami edukcyjnymi Ministerstwa Zdrowia na temat profilaktyki zakażeń SARS-CoV-2 i kwarantanny.

Serwis Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) prezentuje na swoich stronach odpowiedzi na podstawowe pytania dotyczące profilaktyki, przebiegu i leczenia COVID-19. Co tydzień publikuje również raporty na temat sytuacji epidemiologicznej na świecie. (informacje po angielsku)

Serwis Wielkopolskiego Urzędu Wojewódzkiego, w którym podawane są informacje dot. sytuacji epidemiologicznej w regionie, w tym aktualizowana na bieżąco liczba łóżek i respiratorów dostępnych dla pacjentów z COVID-19

Informacje na temat Wirusa SARS-CoV-2

SARS-CoV-2 – koronawirus 2 ciężkiego ostrego zespołu oddechowego (ang. Severe Acute Respiratory Syndrome CoronaVirus 2) to wirus należący do rodzaju tzw. beta-koronawirusów. Jego genom, czyli kompletną informację genetyczną potrzebną do namnażania i funkcjonowania stanowi pojedyncza nić RNA. SARS-CoV-2 jest jednym z kilku chorobotwórczych koronawirusów atakujących człowieka, wywołuje ostrą chorobę zakaźną układu oddechowego nazwaną COVID-19. SARS-CoV-2 rozprzestrzenia się głównie drogą kropelkową, np. w wyniku kaszlu lub kichania.

Tak, SARS-CoV-2 ciągle ewoluuje. Do zmian (mutacji) w genomie wirusa dochodzi nieustannie – każdego dnia, w ciele każdej zarażonej osoby, co prowadzi do wykształcenia się bardzo podobnych, ale nie identycznych wariantów wirusowych. Główną przyczyną mutacji genomów wirusów RNA są błędy enzymów odpowiadających za powielanie materiału genetycznego (replikację) wirusów. SARS-CoV-2 mutuje wolniej niż np. wirus grypy, ponieważ posiada białko o aktywności korekcyjnej, które naprawia wiele z pojawiających się podczas replikacji pomyłek.

Sekwencjonowanie, czyli odczytywanie kolejnych nukleotydów w łańcuchu DNA lub RNA jest podstawową metodą wykorzystywaną do badania genomów. Dokonuje się go za pomocą zautomatyzowanych sekwenatorów, które pozwalają na wysokoprzepustowe analizy i dokonanie nawet kilku miliardów odczytów w czasie jednej analizy.
Ustalanie sekwencji genomów SARS-CoV-2 izolowanych od poszczególnych osób pozwala na śledzenie ewolucji i rozprzestrzeniania się wirusa. Monitorowanie zmian zachodzących w genomie wirusa, w połączeniu z danymi klinicznymi umożliwia wcześniejsze wykrycie szerzenia się szczepów bardziej zjadliwych czy infekcyjnych. Informacje na temat zmienności genetycznej SARS-CoV-2 są również podstawą do ciągłej optymalizacji testów diagnostycznych oraz opracowywania skutecznych leków i podejść terapeutycznych.